Tijdens een recente plensbui keek de Kleine Mevrouw naar buiten en merkte vrolijk op: “Kijk mama, het giet pijpenstelen!” Zodra mijn lachbui bedaard was, besefte ik dat dit een prachtig voorbeeld was van een contaminatie. Hoogstwaarschijnlijk wilde ze zeggen “het regent dat het giet” of “het regent pijpenstelen”. Deze charmante taalvergissing bracht me aan het denken: hoe vaak sluipen zulke taalkundige misstappen in onze dagelijkse conversaties? Daarom neem ik je vandaag mee op een vrolijke en ietwat glibberige ontdekkingsreis door het land van contaminaties. Zet je schrap, het kan een spannende rit worden!
Wat zijn contaminaties?
Voordat we beginnen aan deze spraakmakende reis, is het belangrijk om te weten wat een contaminatie precies is. Contaminaties zijn samensmeltingen van twee (of meer) uitdrukkingen die afzonderlijk een correcte betekenis hebben, maar samen een incorrecte vormen. Neem bijvoorbeeld “een besluit nemen over”, dat is een kruising tussen “een besluit nemen” en “beslissen over”. Ze zijn als de onverwachte wendingen in een achtbaan van taal, die ons spraakpad abrupt kunnen veranderen.
Het mijnenveld van contaminaties
Je zou contaminaties kunnen beschouwen als een scherpe bocht direct na een steile afdaling in een achtbaan: ze zijn volkomen onzichtbaar tot je lichaam ineens naar rechts gerukt wordt… met je hoofd erachteraan. Een voorbeeld daarvan is het woord “uitprinten”. De juiste term zou “printen” of “uitdraaien” moeten zijn, maar door het frequente gebruik van “uitprinten” beschouwen velen deze incorrecte vorm als correct.
Je ziet het: de scherpe bochten zijn vaak moeilijk te herkennen, omdat ze deel uitmaken van dagelijkse gesprekken en teksten. Daardoor zien we ze vaak over het hoofd en sluipen ze ongemerkt ons taalgebruik binnen.
De taalglijbaan
Contaminaties kunnen voor de nodige hilariteit zorgen. Wanneer je, bijvoorbeeld, een formele brief afrondt met “Ik hoop dat je hiermee uit de voeten kunt schieten”. De ontvanger zou ongetwijfeld even grinniken. Of stel dat je in een zakelijke e-mail aankondigt dat je “overstag gaat lopen” met de nieuwe bedrijfsstrategie. Wat een vermakelijke manier om je vastberadenheid te tonen, toch?
Maar terwijl deze taaluitglijders grappig kunnen zijn, kunnen ze ook vraagtekens oproepen over je competentie. Stel je voor, je geeft een belangrijke presentatie en zegt: “We gaan de koe bij de horens vatten en deze kans bij de lurven grijpen”. Hoewel dit een kleurrijke manier is om je daadkracht te tonen, zou het ook twijfels kunnen zaaien over je professionaliteit.
Daarom, hoewel ze soms voor hilariteit kunnen zorgen, is het beter om contaminaties te vermijden. Ze kunnen je boodschap vertroebelen en vragen oproepen over je taalvaardigheid. Voor taalvaardige lezers kunnen ze zelfs leiden tot irritatie of een verminderde geloofwaardigheid.
Contaminaties ontwijken kun je leren
Gelukkig is het mogelijk om deze valkuilen te vermijden. Je kunt beginnen met het vergroten van je bewustzijn van contaminaties door lijsten met bekende contaminaties te raadplegen, zoals op de website contaminaties.nl, of door een taalprofessional in te schakelen.
Daarna is het belangrijk om je teksten kritisch te bekijken en je taalgebruik te toetsen. Onthoud vooral dat je moet kunnen lachen om je eigen fouten. Taal is een levend organisme, vol verrassingen en humor. Door je blunders te omarmen, wordt leren een stuk leuker 😉
Maar je hoeft niet op je snoet te gaan door contaminaties: met wat zorg en aandacht kun je ze ontwijken. Het vraagt wat inzet en nauwkeurigheid, maar de beloning is een helder en correct taalgebruik dat je boodschap efficiënt overbrengt. Met wat oefening en een glimlach op je gezicht, kun je deze taalglijbanen ontwijken en je boodschap helder en correct overbrengen.
Goede teksten vragen om zorgvuldigheid
Naast het vermijden van contaminaties, is het belangrijk om de kunst van taal te cultiveren. Dit betekent dat we attent moeten zijn op de manier waarop we onze gedachten en ideeën uiten, maar ook dat we onze woorden zorgvuldig moeten kiezen.
De taal goed beheersen is een continue reis. Het vereist geduld, inzet en een open geest. Dat betekent ook dat we bereid moeten zijn om te leren van onze fouten en om voortdurend onze taalvaardigheden te verbeteren.
Dus de volgende keer dat je een tekst schrijft, denk dan aan de Kleine Mevrouw en haar “gietende pijpenstelen”. Zorg ervoor dat je taal helder en nauwkeurig is en vermijd die glibberige glijbanen van contaminaties. En als je toch eens struikelt, lach er dan om en leer ervan. Taal is immers een prachtig en levend organisme, dat altijd in beweging is en ruimte biedt voor groei en verbetering. Veel plezier met je taalreis!